W dzisiejszym poście chciałabym zwrócić Wam uwagę na słowa (mniej lub bardziej popularne), w których występuje zlepek dwóch spółgłosek "p" i "t" i w których "p" jest tylko statystą ;), czyli nie wymawiamy go!!!
Rodzina "compter":
- compter - liczyć
- un compte - konto
- un comptable - księgowy
- la comptabilité - księgowość
- se rendre compte de / que - zdać sobie sprawę z / że
Rodzina "sculpter" :
- sculpter - rzeźbić
- un sculpteur - rzeźbiarz
- une sculpture - rzeźba
Rodzina "baptiser" :
- baptiser - ochrzcić
- le baptême - chrzest
- un baptiste - baptysta
Zmotywowana dyskusją, która wywiązała się w komentarzach pod postem, próbowałam znaleźć jakąś konkretną zasadę, której byłabym pewna, ale bez skutku. Jeśli jesteście ciekawi propozycji Czytelników, zajrzyjcie do komentarzy. Najbardziej zaintrygowała mnie teoria o sylabach. Problem w tym, że francuskie zasady dzielenia wyrazów na sylaby różnią się od polskich. Nie jestem specjalistką w tej dziedzinie, więc aby nie popełnić błędu, nie zaryzykuję analizy podanych przeze mnie przykładów pod tym kątem.
Rozwijając jednak temat, skuszę się na pogrupowanie słów z "pt".
Grupa 1 - "p" nie wymawia się : np. compter, sculpter, baptiser (patrz przykłady powyżej)
Grupa 2 - "p" można wymawiać lub nie (obie wymowy są poprawne), oto przykłady :
Rodzina "prompt":
- prompt / prompte - prędki, szybki, nagły
- promptement - szybko, nagle
Rodzina "dompter" :
- dompter - oswoić (o zwierzętach), ujarzmić, poskromić
- domptable - dający się oswoić, poskromić -> un animal domptable
- un dompteur - treser zwierząt
Grupa 3 - "p" wymawia się (często na końcu wyrazu), oto przykłady:
- un concept - pojęcie
- abrupt / abrupte - stromy
- un sceptre - berło
Ciekawym przykładem jest też rodzina "sept" (siedem) :
- w słowie sept nie wymawiamy "p", ale w słowach pochodzących od niego już tak, oto przykłady :
- septembre - wrześcień (kiedyś wrzesień był siódmym miesiącem roku a nie dziwiątym;)
- septante - 70 (synonim do soixante-dix używany głównie w Belgii i Szwajcarii)
Moja konkluzja : nie ma chyba sensu "chercher midi a quatorze heures", najlepiej zapamiętać najpopularniejsze słowa, gdzie "p" jest nieme, a w innych przypadkach zdać się na intuicję :)
PS. Przydałby się jakiś dobry lingwista lub student romanistyki, który podpytałby swoich profesorów i pomógł w rozwiązaniu tej zagadki ;)
Zmotywowana dyskusją, która wywiązała się w komentarzach pod postem, próbowałam znaleźć jakąś konkretną zasadę, której byłabym pewna, ale bez skutku. Jeśli jesteście ciekawi propozycji Czytelników, zajrzyjcie do komentarzy. Najbardziej zaintrygowała mnie teoria o sylabach. Problem w tym, że francuskie zasady dzielenia wyrazów na sylaby różnią się od polskich. Nie jestem specjalistką w tej dziedzinie, więc aby nie popełnić błędu, nie zaryzykuję analizy podanych przeze mnie przykładów pod tym kątem.
Rozwijając jednak temat, skuszę się na pogrupowanie słów z "pt".
Grupa 1 - "p" nie wymawia się : np. compter, sculpter, baptiser (patrz przykłady powyżej)
Grupa 2 - "p" można wymawiać lub nie (obie wymowy są poprawne), oto przykłady :
Rodzina "prompt":
- prompt / prompte - prędki, szybki, nagły
- promptement - szybko, nagle
Rodzina "dompter" :
- dompter - oswoić (o zwierzętach), ujarzmić, poskromić
- domptable - dający się oswoić, poskromić -> un animal domptable
- un dompteur - treser zwierząt
Grupa 3 - "p" wymawia się (często na końcu wyrazu), oto przykłady:
- un concept - pojęcie
- abrupt / abrupte - stromy
- un sceptre - berło
Ciekawym przykładem jest też rodzina "sept" (siedem) :
- w słowie sept nie wymawiamy "p", ale w słowach pochodzących od niego już tak, oto przykłady :
- septembre - wrześcień (kiedyś wrzesień był siódmym miesiącem roku a nie dziwiątym;)
- septante - 70 (synonim do soixante-dix używany głównie w Belgii i Szwajcarii)
Moja konkluzja : nie ma chyba sensu "chercher midi a quatorze heures", najlepiej zapamiętać najpopularniejsze słowa, gdzie "p" jest nieme, a w innych przypadkach zdać się na intuicję :)
PS. Przydałby się jakiś dobry lingwista lub student romanistyki, który podpytałby swoich profesorów i pomógł w rozwiązaniu tej zagadki ;)
sept ;)
OdpowiedzUsuńDzięki. Pod latarnią nad ciemniej :)
UsuńOczywiście miało być najciemniej ;)
UsuńPani Justyno, a czy nie ma wyjątków? bo znalazłem coś takiego:
OdpowiedzUsuńpt – [t] w ramach jednej sylaby, [pt] w sylabach sąsiadujących, np. sculpture[skyl.ty:ʀ] – rzeźba, septembre [sεp.tɑ̃:bʀ] – wrzesień
?
Szczerze mówiąc, jeszcze nie spotkałam się z tą teorią, ale wydaje się ona bardzo logiczna. Dziękuję za cynk:) Proszę tylko o podanie źródła. Przeszukałam moją biblioteczkę i niestety niczego sensownego na ten temat nie znalazłam.
Usuńhttp://pl.wikipedia.org/wiki/Wymowa_i_transkrypcja_języka_francuskiego
UsuńSam jestem ciekaw kto to wymyślił :), czy to z jakiegoś podręcznika czy ktoś sam tak ,,wydumał" :):)
pt – [t] w ramach jednej sylaby, [pt] w sylabach sąsiadujących, np. sculpture[skyl.ty:ʀ] – rzeźba, septembre [sεp.tɑ̃:bʀ] – wrzesień
Bardzo dobry blog, można by się mniej skupić na ortografii a bardziej na życiu tam i co się tam dzieje http://hack-cheat-trainer.com/
OdpowiedzUsuń"dompter"!!!
OdpowiedzUsuńmysle rowniez, ze chodzi o to, ze gdy parka "pt" jest poprzedzona inna spolgloska to wymawia sie samo "t"
pozdrawiam Pania Nauczycielke :))
Ciekawa propozycja. Nie znałam tego słówka. Petit Robert podpowiada, że obie wymowy w tym przypadku są poprawne. Z "p" i bez "p". Odpozdrawiam Matkę Polkę:)
UsuńJa z drugiej strony mam inny przykład. Kiedy spółgłoska jest po zbitce "pt", a mianowicie słówko: "sceptre" /sɛptʁ/. Wymowę taką podaje tworzona przez frankofonów Wikitionnaire (http://fr.wiktionary.org/wiki/sceptre), a potwierdza nagranie pewnego Francuza na stronie wymowy języków Forvo (http://pt.forvo.com/search-fr/sceptre/).
UsuńStąd, jakaś zasada bądź po prostu grupa wyjątków, musi za tą zbitką "pt" stać. Bardzo ciekawy temat do dyskusji :)
Pozdrawiam!
Może tutaj właśnie zadziałała zasada dwóch sylab, o której wspomniano wyżej : scep-tre ???
UsuńFaktycznie temat do dyskusji interesujący. Przydałby się jakiś porządny profesor od lingwistyki ;)
Studentka lingwistyki melduje, że zapyta profesorów :D
OdpowiedzUsuńSuper! Czekam z niecierpliwością :)
UsuńDzień dobry,
OdpowiedzUsuńZaintrygowało mnie słówko "bapteme". Wychodzi na to, że źle je wymawiałam - tak jak się pisze, a przed chwilą wysłuchałam i słyszę "batme" - czy naprawdę tak się to mówi?
Dziękuję i pozdrawiam. Ania
Rozumiem, że tam jest literówka i chciałaś zapisać [bateme]. Jeśli tak, to właśnie tak się to wymawia :) Pozdrawiam!
UsuńPodaję zasady "cięcia" wyrazów, może pomogą komuś w analizie:
OdpowiedzUsuń* On ne ne sépare pas deux voyelles : DOU-CEUR.
* S'il y a une consonne entre deux voyelles, on coupe avant la consonne : CHÂ-TEAU.
* S'il y a deux consonnes à la suite, on coupe au milieu : AS-SAS-SINER, sauf si les deux consonnes forment un seul son : MI-GNONNE.
* S'il y a trois consonnes à la suite, on coupe après la deuxième : COMP-TABILITÉ, sauf si les deuxième et troisième consonnes forment un seul son : MAR-CHANDISE, ou quand la dernière consonne est un r ou un l : MAR-BRE.
Pozdrawiam! :)
Dzięki. Muszę to przeanalizować w wolnej chwili :) Swoją drogą, dzielenie na sylaby w języku francuskim to bardzo ciekawy temat. Prawie jak czarna magia :)
UsuńNom, dokładnie! ;)
UsuńJeszcze napiszę tylko, że te zasady pochodzą z "Grammaire expliquée du français" niveau intermédiaire i że Francuzka, którą zapytałam o wymowę "pt" odpisała mi, cytuję: "C'est un peu compliqué... Il faut s'intéresser à l'origine latine des mots pour cela... Pas de règle spécifique !"
jednym słowem, najlepiej nauczyć się wymowy na pamięć ;)
Usuń